πίσω από την αγαπημένη θετική επιστήμη του μαρξ

αν αποδεχθείς τον ακραιφνή ιστορικό υλισμό συνεπάγεται ότι οι γεωλογικές κι ακόμα περισσότερο οι αστρονομικές διεργασίες είναι η πρώτες αιτίες του ιστορικού γίγνεσθαι

ποιός είναι όμως πίσω από το σχηματισμό των νησιών και της κοιλάδας; προηγούμενα γεωλογικά φαινόμενα
και πίσω από τη δημιουργία της γης; το σύμπαν
και πίσω από τη δημιουργία του σύμπαντος;
...

εκ του μηδενός ουδέν γίγνεται. 
αν μας ενδιαφέρουν τόσο πολύ οι πραγματικές αιτίες των γεγονότων αναγκαστικά αναγόμαστε στο πρώτο Κινούν Ακίνητον
αυτό θα είναι αναγκαστικά έλλογο και θα διαθέτει έναν άπειρο νου, ο οποίος χρησιμοποιώντας σαν πιόνια από σκάκι την αστρονομία και τη γεωλογία θα ορίζει τον ιστορικό ρου της γης

έτσι θα φαινόταν πιο πιθανή η θεία βούληση ως αιτία παρά η ανθρώπινη σκέψη :ρ